Fakty i mity dotyczące Otwartego Oprogramowania i Wolnego Oprogramowania

Kiedy mówimy o naszej społeczności i oprogramowaniu, które ona tworzy i promuje, posługujemy się różnymi terminami i skrótami: Wolne Oprogramowanie (Free Software), Otwarte Oprogramowanie (Open Source), GNU/Linux, FOSS, FLOSS itd. Osobom postronnym może się to wydawać bezcelowe, gdyż dezorientuje ludzi, ale w tak otwartym i zróżnicowanym środowisku nie powinno to dziwić. Różni ludzie mają różne perspektywy i dlatego formułują różne opinie na temat dotyczących ich zagadnień. Pewien rodzaj polaryzacji jest wręcz nieunikniony.

W naszej społeczności ta polaryzacja występuje między ludźmi promującymi szyld "Otwarte Oprogramowanie" a promującymi szyld "Wolne Oprogramowanie". Różnica poglądów między tymi dwoma "obozami", jak je często określamy, polega bardziej na priorytezacji pewnych zagadnień niż na czymkolwiek innym. Motywacje do wspierania któregoś z obozów mogą być różne, ale zazwyczaj sprowadzają się do jednej podstawowej różnicy.

Oba obozy przeważnie zgadzają się co do celów społeczności. Oba zazwyczaj wierzą, że wolność oprogramowania jest ważna, tak jak wierzą, że ważne jest rozwijanie lepszego oprogramowania. Oba uważają, że patenty na oprogramowanie są szkodliwe dla branży. Oba wierzą też, że DRM i TCPA są złe dla konsumentów. W rzeczy samej istnieje tak drobna różnica zdań na temat specyficznych zagadnień, że możnaby się zastanawiać, o co to całe zamieszanie. Ale ta mała różnica ma duże znaczenie.

Rozbieżność opinii dotyczy tego, które z następujących zagadnień jest ważniejsze; to kwestia priorytetów. Czy wolność oprogramowania jest ważniejsza od jego jakości? Czy jest ważniejsza od większego udziału w rynku, większych dochodów, osobistej wygody lub jeszcze czegoś innego? Zwolennicy Wolnego Oprogramowania, reprezentowani przez Free Software Foundation, odpowiedzieliby twierdząco — wolność oprogramowania jest na szczycie tego wszystkiego. Zwolennicy Otwartego Oprogramowania, reprezentowani przez Open Source Initiative, Linusa Torvaldsa i niektóre podmioty biznesowe, odpowiedzieliby, mając inne priorytety, że inne rzeczy mogą być ważniejsze niż ta wolność. Czasem zwolennik Otwartego Oprogramowania nie zgodziłby się z definicją wolności promowaną przez FSF albo po prostu z metodami, które FSF wykorzystuje do jej promocji.
Gdyby ktoś, opierając się na ostatnim zdaniu, wysnuł przypuszczenie, że Otwarte Oprogramowanie często dystansuje się od FSF, miałby rację. FSF jest założycielem projektu GNU i ruchu Wolnego Oprogramowania i oczywiście istniała dużo wcześniej niż pojawiło się Otwarte Oprogramowanie i OSI, co miało miejsce dopiero w 1998 roku. Nie jest dalekie od prawdy stwierdzenie, że Otwarte Oprogramowanie powstało jako odpowiedź na FSF i po to, aby umożliwić zdystansowanie się tej części społeczności, która się z nią nie zgadzała. I to właśnie powiedział Linus Torvalds w jednym z postów na LKML:

Linus Torvalds:

Zmiana nazwy na "Otwarte Oprogramowanie" została dokonana właśnie dlatego, że ludzie chcieli zdystansować się od FSF. Fakt, że FSF i jej zwolennicy nie zaakceptowali nazwy "Otwarte Oprogramowanie" i wciąż nazywają Linuksa "Wolnym Oprogramowaniem" nie jest naszą winą.

Rzeczywiście, znacząca grupa ludzi wciąż popierała poglądy FSF i z tego powodu nie zaprzestała używania starego terminu "Wolne Oprogramowanie". Richard Stallman, założyciel Free Software Foundation, ma swoje własne spojrzenie na Otwarte Oprogramowanie, które w zasadzie pokrywa się z tym wypowiedzianym powyżej przez Linusa. Oto co powiedział ostatnio na 5. międzynarodowej konferencji poświęconej GPLv3.

Richard M. Stallman:

Termin "Otwarte Oprogramowanie" ukuto po to, aby raz na zawsze uniknąć wspominania zagadnień etycznych. Konkretnie tych zagadnień etycznych, które są fundamentem ruchu Wolnego Oprogramowania.

Jako że FSF reprezentuje ruch Wolnego Oprogramowania, z zagadnieniami etycznymi w swoim centrum, poprzez zdystansowanie się od FSF założyciele Otwartego Oprogramowania zdystansowali się jednocześnie od tych zagadnień. Nie jest tajemnicą, że Open Source Initiative została założona po to, aby przyciągnąć biznes i główny nurt mając na uwadze, że podmioty biznesowe niezbyt pozytywnie reagują na mówienie o zagadnieniach ideologicznych, moralnych i etycznych. Założyciele byli przekonani, że zamiast tego korporacje i opinia publiczna są zainteresowani modelem rozwoju, który jest w stanie stworzyć lepsze oprogramowanie. W dodatku dwuznaczność słowa "wolne" (znaczącego w języku angielskim również "darmowe") w "Wolnym Oprogramowaniu", była kolejnym argumentem za przyjęciem innej, choć również niepozbawionej swoich wad, nazwy.

W 1999 Bruce Perens, jeden z założycieli Otwartego Oprogramowania powiedział:

Bruce Perens:

Około roku temu wysłałem wiadomość oznajmiającą "Otwarte Oprogramowanie". Eric Raymond i ja założyliśmy Open Source Initiative jako sposób na wprowadzenie niehakerskiego świata do Wolnego Oprogramowania. I, dzięki Erikowi, świat to zauważył.

"Niehakerski świat" w dużej mierze reprezentowany jest przez świat biznesu z głównego nurtu i ludzi w ogólności, którzy to, zgodnie z twierdzeniami zwolenników Otwartego Oprogramowania, potrzebują usłyszeć o wyższości oprogramowania rozwijanego w sposób otwarty bardziej niż o promowanych przez FSF ideałach wolności użytkowników komputerów. Mieli rację, że główny nurt chciał o tym usłyszeć, biorąc pod uwagę reputację wszystkiego, co choć trochę zalatuje "polityką". Żyjemy w świecie, w którym nawet najbardziej prominentni politycy są uważani za nieuczciwych i skorumpowanych, co sprawia, że ludzie odbierają politykę jako coś złego i co rozciąga to postrzeganie również na polityków, którzy nie są skorumpowani. Aby ustrzec ruch Wolnego Oprogramowania przed takim postrzeganiem, Otwarte Oprogramowanie spróbowało ukryć część polityczną, a zamiast niej wyeksponować tę praktyczną.

Chociaż może to wydawać się szczytnym celem, trzeba zauważyć, że w wyniku otrzymuje się niepełny obraz. I to zauważył Bruce Perens w 1999, zaledwie rok po współzałożeniu Otwartego Oprogramowania. Oto co powiedział w tym samym e-mailu, z którego pochodzi poprzedni cytat i co można przeczytać we wpisie na Slashdocie z 18.02.1999:

Bruce Perens:

Nadszedł czas na drugi etap: teraz, gdy świat patrzy, nadszedł dla nas czas na uczenie go o Wolnym Oprogramowaniu. Zauważcie, że powiedziałem "Wolne Oprogramowanie", a nie "Otwarte Oprogramowanie".

Większość hakerów wie, że "Wolne Oprogramowanie" i "Otwarte Oprogramowanie" są po prostu dwoma określeniami na tę samą rzecz. Niestety, pomimo tego Otwarte Oprogramowanie umniejszyło znaczenie wolności będących częścią Wolnego Oprogramowania. Nadszedł dla nas czas, by to naprawić. Musimy jasno pokazać światu, że te wolności są wciąż istotne i że oprogramowanie takie jak Linux nie będzie z nimi na bakier.

Ma sens przypuszczenie, że część promowana przez Otwarte Oprogramowanie nic by nie znaczyła bez części przez nie umniejszanej. Promowana przez FSF wolność, z której bierze się lepsze oprogramowanie, jest politycznym ideałem. Cała metodologia rozwoju oprogramowania promowana przez Otwarte Oprogramowanie została stworzona przez ludzi, których celem była wolność. Została stworzona w taki, a nie inny sposób, aby pozwolić temu ideałowi żyć. Nie została stworzona z myślą o lepszym oprogramowaniu, ale mimo to ta wyższość pojawiła się jako efekt uboczny. Jeśli Otwarte Oprogramowanie sprowadza się jedynie do tej wyższości, wtedy centralna doktryna kampanii Otwartego Oprogramowania jest skutkiem, a Wolne Oprogramowanie przyczyną.
Jako najgłośniejszy dziś zwolennik ideologii Otwartego Oprogramowania, a zarazem najbardziej prominentny oponent nowej licencji GPLv3 stworzonej przez FSF, Linus Torvalds niestety ucieka się do FUDu, aby głosić swoje poglądy. Oto, co twierdzi w poście na LKML:

Linus Torvalds:

Podobnie fakt, że RMS i FSF próbują przefarbować Linuksa na projekt GNU (posuwając się aż do przemianowywania go na "GNU/Linux" przy każdej nadarzającej się okazji) jest wprowadzaniem zamieszania przez nich, nie przez nas.

Niestety to Linus jest osobą, która sieje zamęt takim stwierdzeniem. To weryfikowalny fakt, że RMS i FSF nalegają nie na przemianowanie jądra Linuksa na GNU/Linux, tylko na nazywanie tak całego systemu operacyjnego, który nie składa się tylko z jądra Linuksa, ale również z systemu GNU. Istnieje ogromna różnica pomiędzy nazwą jądra, a nazwą całego systemu, którego jądro jest tylko częścią.

Powiedziałem, że to weryfikowalny fakt, a oto weryfikacja. Oto, co powiedział Richard Stallman na temat tego konkretnego zagadnienia:

Richard M. Stallman:

Naprawdę istnieje Linux i ci ludzie go używają, ale to nie jest system operacyjny. Linux to jądro: program, który przydziela zasoby innym programom, które uruchamiasz. Jądro jest nieodłączną częścią sytemu operacyjnego, ale samo w sobie jest bezużyteczne; może funkcjonować jedynie w kontekście kompletnego systemu operacyjnego. Linux jest zwykle używany w kombinacji z systemem operacyjnym GNU — właściwie cały system to GNU z Linuksem działającym jako jądro.

Możesz być pewny, że nie znajdziesz żadnego dowodu na poparcie tezy, że RMS wzywał do przemianowania Linuksa na GNU/Linux. A powyższy cytat potwierdza, że RMS szanuje Linuksa jako nazwę jądra, chociaż jest przekonany, że cały system powinien nazywać się GNU/Linux, ponieważ system GNU potrafi współpracować z różnymi jądrami, co czyni sensownym wskazywanie z jakim jądrem działa konkretny system GNU. Najpopularniejszym wolnym/darmowym systemem operacyjnym jest ten używający Linuksa jako jądra i stąd nazwa GNU/Linux.

Gdyby Linusowi Torvaldsowi tak zależało na jasności, jak martwi go zamęt, nie używałby takich niemających oparcia w faktach stwierdzeń. Różnice zdań są czymś co powinno się szanować, ale rozmyślne wprowadzanie w błąd nie jest sposobem na głoszenie swoich poglądów. Poprzez rozpowszechnianie dezinformacji Linus Torvalds nie robi nic dobrego dla promocji ideologii Otwartego Oprogramowania, ani dla społeczności jako całości.

Pomimo posiadania fundamentalnie niezgodnych poglądów ruchy Otwartego Oprogramowania i Wolnego Oprogramowania mogą współistnieć we współpracy nad rozwijaniem i promowaniem Wolnego Oprogramowania o Otwartych Źródłach (FOSS), ale współistnienie jest podkopywane przez celowe wprowadzanie chaosu.

To, który pogląd reprezentujesz, jest tylko Twoją decyzją. Może być dobrym pomysłem oparcie jej na rezultacie obiektywnego naukowego testu zastosowanego do obu poglądów. Linus Torvalds wsparłby cię w tej kwestii ;)

Linus Torvalds:

Oto, o co chodzi w Otwartym Oprogramowaniu — o naukowe ideały.

Jeśli o mnie chodzi, wydaje mi się, że w duchu tych naukowych ideałów, należałoby poprzeć wolność jako główny cel (co robi to od dawna FSF). To właśnie dzięki takiemu podejściu powstała metodologia tworzenia Otwartego Oprogramowania, którą Linus tak bardzo kocha.

Ukryj wszystkie komentarze Rozwiń wszystkie Zwiń wszystkie